Biznis

Srbija je daleko odmakla u procesu privredne transformacije kako bi budući rast bio zasnovan na novim tehnologijama, digitalizaciji, inovacijama, kreativnosti i znanju. U tom smislu je industrija informaciono-komunikacionih tehnologija strateški važna jer je, između ostalog, već postala najveća neto izvozna delatnost i najbrže rastuća grana industrije u zemlji. Investitori u ovoj grani industrije su kompanije koje se bave istraživanjem i razvojem, razvojem softvera i drugim IT uslugama kao što su Shared services, Business process outsourcing, IT consulting itd. Veoma dobri rezultati u ovom sektoru su postignuti zahvaljujući domaćem ICT sektoru koji je pokazao svoj kvalitet i u kojem su neke od domaćih kompanija akvizirane od najvećih svetskih ICT kuća, kao i zahvaljujući direktnim investicijama stranih kompanija, svetskih lidera u svojim oblastima. Ukupne akvizicije u ICT sektoru u Srbiji u kojima su učestvovale neke od najvećih svetskih kompanija kao što su Take-Two Interactive, Epic Games, Nutanix, GoDaddy itd. vredne su više od 878 miliona dolara. Microsoft, NCR, Levi9, Endava, ZF, Continental, Schneider Electric, Asecco, Clarivate i BlackRock samo su neka od renomiranih imena prisutnih u Srbiji iz sektora visoke tehnologije sa ICT, istraživačkim, razvojnim i drugim centrima.

Drugu strateški važnu granu čine BIO4 oblasti: biomedicina, biotehnologija, bioinformatika i biodiverzitet, koje se tek razvijaju ali koje imaju potencijal da po svom uticaju na privredu, zdravlje, ekologiju i druge oblasti života, čak nadmaše današnju digitalnu revoluciju. Treća oblast je veštačka inteligencija, a Srbija na strateški način vodi razvoj prateći već usvojenu strategiju razvoja, čiji ključni deo čini uspostavljanje savremenog Instituta za veštačku inteligenciju.

Pomoć države ekonomiji znanja ogleda se u nekoliko ključnih aspekata: obrazovanju, infrastrukturi i unapređenju poresko-pravnog okruženja. U obrazovanje za digitalno doba je uvedeno učenje programiranja u osnovnim školama i specijalni programi u srednjim školama i na fakultetima, koji će obezbediti da generacije koje dolaze svojim znanjima i veštinama budu spremni da se priključe i najboljim kompanijama. Infrastruktura se razvija kroz izgradnju novih obrazovnih i naučnih kapaciteta, ali i formiranje četiri naučno-tehnološka parka i velikog broja startap centara širom Srbije, kao i uspostavljanjem savremenog data centra sa AI platformom i nacionalnim superkompjuterom, uz konstantne napore za što kvalitetnijom internet infrastrukturom.

Automobilska industrija u Srbiji je sektor broj 1 kada je reč o stranim direktnim investicijama. Sa prometom od 4 milijarde evra u 2019. godini, 69.000 zaposlenih i tradicijom u proizvodnji motornih vozila dugom preko 80 godina, Srbija danas spremno ulazi u novo doba automobilske industrije i pruža velike mogućnosti za investiranje.

Već uspostavljena mreža dobavljača i OEM fabrika dobiće novu dimenziju kroz najveće prirodne resurse litijuma u Evropi. Plan Srbije je da uspostavi ceo lanac proizvodnje koji počinje od same rude litijuma, preko njegove prerade do proizvodnje baterija i na kraju samih električnih vozila. Sa znanjem i iskustvom u konvencionalnoj autoindustriji, kvalitetnom i obrazovanom radnom snagom, konkurentnim operativnim troškovima i podrškom države, strana direktna ulaganja u segmentu e-mobility u Srbiji su u evidentnom porastu, a ujedno e-mobility predstavlja najveći potencijal za dalja ulaganja. Fokusirajući se na istraživanje i razvoj, trendove industrije koji se okreću autonomnoj vožnji i e-pogonu, Srbija je idealna sredina za kompanije koje razmišljaju o budućnosti i zaštiti cele planete.

Srbija poseduje razvijenu proizvodnju hrane na 5 miliona hektara poljoprivrednog zemljišta u odličnim klimatskim uslovima što Srbiju čini samoodrživom zemljom koja proizvodi i izvozi sirovine i proizvode za hranu u region i svet. Svetski smo lideri u izvozu smrznutih malina, a u 2019. godini izvoz smrznutog bobičastog voća iz Srbije predstavljao je trećinu ukupnog globalnog izvoza ovog tipa voća.

Kvalitetu i konstantnom unapređenju industrije doprinosi 16 specijalizovanih istraživačkih instituta, sa čijom ekspertizom ovaj sektor konstantno teži tehnološki naprednoj proizvodnji, samim tim visokokvalitetnim proizvodima i ekološki orijentisanoj proizvodnji. Uz to, Srbija poseduje veliki potencijal u segmentu organske proizvodnje imajući u vidu raspoložive prirodne resurse. Trenutno postoji 6.300 sertifikovanih proizvođača organske hrane, a broj biznisa koji su posvećeni organskoj proizvodnji intenzivno je rastao u poslednjoj deceniji.

Srbija je ponosni domaćin Evropskog centra izvrsnosti za IКT rešenja u poljoprivredi (Institut Biosense).

Srpsko tržište mešovite namene nekretnina transformiše svoje gradove i urbane četvrti tehnološkim inovacijama i rešenjima pametnih gradova, među kojima prednjači projekat “Beograd na vodi” (izgradio Eagle Hills, U.A.E.).

Srbija, sa 50 banjskih i klimatskih mesta i više od 1.000 izvora vode širom zemlje obogaćene mineralima (Na, S, Ca, K, Mg), sa temperaturom koja doseže i 110°C, poseduje velike potencijale zdravstvenog turizma koji tek treba da se razviju. O značaju sprskih banja govori i bogata istorija i tradicija, odnosno banjska infrastruktura i kupatila koja su i stari Rimljani i Turci gradili na ovim područjima. Imajući u vidu da od ukupnog broja turista u banjskim mestima 87% predstavljaju domaći, potencijal za razvoj internacionalnog turizma je izuzetno veliki, uzimajući u obzir i da su banjska mesta najposećenija turistička mesta Srbije, posećenija i od Beograda, i da su poslednjih godina, podrškom države, doživela izuzetan rast hotelskih i smeštajnih kapaciteta.

Jedan od najznačajnijih aspekata za razvoj internacionalnog turizma je i bezvizni režim koji Srbija ima sa najvećim ekonomijama i zemljama sveta, kao što su SAD, EU, Rusija, Kina, Indija itd, što Srbiju čini turističkom destinacijom koju preko 3.6 milijarde ljudi mogu posetiti bez vize. Avio saobraćaj i direktne avio linije do svakog većeg grada u Evropi, na Bliskom Istoku i u Aziji, kao i direktna linija do SAD-a preko Njujorka postavljaju Srbiju kao fokalnu tačku međunarodnog saobraćaja u regionu, što predstavlja fantastičnu osnovu za dalji razvoj turističkog saobraćaja.

Sa preko 60 godina dugom tradicijom proizvodnje u hemijskoj industriji, bazom od preko 2.200 postojećih kompanija u sektoru i lancem vrednosti hemijskih sirovina, Srbija prepoznaje značaj i potencijal za rast hemijske industrije i preduzima nove korake u podsticanju razvoja industrije kreiranjem prvog industrijsko-hemijskog parka u zemlji. Industrijsko-hemijski park Prahovo se razvija na atraktivnoj lokaciji Prahovo, na obali Dunava, i pruža idealnu podršku investitorima u vidu infrastrukture i drugih neophodnih uslova, rad u okviru šire proizvodne baze, dok se kompanije u potpunosti mogu usresrediti na svoju osnovnu delatnost, investiranje i ulaganje u pogone.

Sektor mašina i opreme u Srbiji ima potencijal da postane jedan od pokretača društveno-ekonomsko-tehnološkog razvoja zemlje. Ovaj sektor karakterišu uspešna mala i srednja privredna društva, jaka izvozna orijentisanost i diverzifikovani proizvodni program, sa značajnim potencijalom za inovacije i prostorom za ulazak novih kompanija.